نکات مهم برای تولید روغن زیتون خوب
تولید روغن زیتون یک فرآیند پیچیده و مهم در صنعت کشاورزی و تولید مواد غذایی است. روغن زیتون به عنوان یکی از روغن‌های سالم و با ارزش برای سلامتی انسان‌ها شناخته می‌شود و تقاضا برای آن در سراسر جهان رو به افزایش است. در این مقاله، به مرور نکات مهمی که در تولید روغن زیتون خوب باید مد نظر قرار دهید، خواهیم پرداخت.
نوع زیتون:
انتخاب نوع زیتون بسیار مهم است. انواعی که برای تولید روغن مناسب هستند، باید دارای درصد روغن بالا و طعم مطلوب باشند.
ایران بزرگترین ذخیره ژنتیکی زیتون خاورمیانه را داراست، با بیش از ۶۰ رقم زیتون و ۲۰۰ ژنوتیپ که در ایستگاه تحقیقاتی طارم زنجان از سراسر جهان گردآوری شده و نگهداری می‌شوند. در ایران، زیتون زرد، زیتون روغنی، زیتون ماری، زیتون شنگه، زیتون زردگلوله، زیتون فیشمی و زیتون دزفول جزو معروف‌ترین انواع زیتون کاشته شده هستند. عمدتاً باغ‌های طارم و رودبار مکان‌هایی هستند که زیتون ایرانی در آنجا کاشته می‌شود، اما این میوه خوش طعم در شهرهای دیگر، به ویژه در مناطق جنوبی کشور نیز قابل دسترسی است.
زمان برداشت مناسب: زمان برداشت زیتون‌ها برای تولید روغن بسیار اهمیت دارد. زیتون‌ها باید در مرحله بهینه برداشت شوند که می تواند به تاریخ کشت و نوع زیتون بستگی داشته باشد.
پردازش سریع: بلافاصله پس از برداشت، زیتون‌ها باید تا حد ممکن سریعاً پردازش شوند تا از خراب شدن و اکسیداسیون روغن جلوگیری شود. این مرحله شامل تخمیر و استخراج روغن است.
دمای مناسب: در مراحل تولید و استخراج روغن، دما بسیار مهم است. دمای بالا می‌تواند به کاهش کیفیت روغن منجر شود. برعکس، دمای پایین نیز باعث کمبود میزان روغن استخراجی می‌شود.
ذخیره‌سازی مناسب: روغن زیتون باید در شرایط ذخیره‌سازی مناسب نگهداری شود. روغن زیتون حساسیت به نور، حرارت و هوا دارد. برای حفظ کیفیت روغن، آن را در محیط خنک، تاریک و بسته‌بندی مناسب نگهداری کنید.
تست کیفیت: برای اطمینان از کیفیت روغن، تست‌های کیفیتی انجام دهید. این تست‌ها می‌توانند شامل تست اسیدیته، تست پلاریته و. باشند.
توجه به بهداشت: بهداشت شخصی و محیطی در فرآیند تولید و پردازش روغن زیتون بسیار اهمیت دارد تا از آلودگی و افت کیفیت جلوگیری شود.
تمام این نکات، به عنوان یک راهنمای کلی برای تولید روغن زیتون با کیفیت استفاده می‌شوند. همچنین، محیط و شرایط محلی و نوع ماشین‌آلات و تجهیزاتی که برای تولید روغن استفاده می‌شود نیز نقش مهمی در کیفیت محصول ایفا می‌کنند.
زمان برداشت زیتون
زمان برداشت زیتون معمولاً بستگی به نوع زیتون، منطقه جغرافیایی، هدف نهایی مصرف زیتون (مثل تهیه روغن یا مصرف مستقیم) و شرایط آب و هوایی دارد. این موارد می‌توانند در تعیین زمان بهینه برداشت مؤثر باشند. با این حال، تقریبی‌ترین زمان‌های برداشت برای زیتون‌ها عبارتند از:
زیتون‌های سبز: زیتون‌های سبز معمولاً در تابستان و پاییز برداشت می‌شوند. بستگی به نوع و میزان ترشی و تر و تندی زیتون، زمان برداشت ممکن است متفاوت باشد. در نهایت، زیتون‌های سبز باید در مرحله اولیه رشد خود و قبل از رسیدن کامل برداشت شوند.
زیتون‌های قهوه‌ای: زیتون‌های قهوه‌ای یا مشکی معمولاً در پاییز و زمستان برداشت می‌شوند.
زیتون‌های روغنی: زیتون‌های مخصوص تولید روغن زیتون باید در مرحله کامل رشد برداشت شوند. این زمان ممکن است در تابستان یا پاییز باشد، اما بستگی به منطقه و شرایط محلی دارد.
تمیزی دستگاه روغن کشی
تمیز کردن دستگاه روغن گیری زیتون بسیار مهم است تا کیفیت روغن تولیدی حفظ شود و از عواملی که می‌توانند به افت کیفیت روغن منجر شوند جلوگیری شود. در ادامه راهنمایی برای تمیز کردن دستگاه روغن کشی آمده است:
قبل از هر چیز، دستگاه را خاموش کنید و از برق جدا کنید تا از حوادث ناخواسته جلوگیری کنید.
پوست‌های میوه: بعد از هر برداشت روغن، تمام مواد معدنی و پوست‌های زیتون را از دستگاه جداکنید. این مواد می‌توانند به دستگاه آسیب بزنند و با روغن مخلوط شوند.
شستشوی اولیه: دستگاه را با آب گرم و ملایمی خیلی سطحی و کلی شستشو دهید تا بخش‌های آلوده را تمیز کنید. در این مرحله از مواد شوینده خاصی استفاده نکنید.
شستشوی دقیق: قطعات دستگاه را به دقت جدا کنید و هر یک را به صورت دقیق شستشو دهید. از مواد شوینده معتدل استفاده کنید و با یک مسواک نرم یا برس نایلونی قطعات را تمیز کنید.
آبکشی و خشک کردن: بعد از شستشوی دقیق، قطعات را با آب تمیز بشویید تا همه مواد شوینده را کاملا پاک کنید. سپس قطعات را به خوبی خشک کنید تا هیچ رطوبتی باقی نماند.
مونتاژ دوباره: بعد از اطمینان از خشک بودن تمام قطعات، دستگاه را دوباره جمع کنید تا آماده استفاده مجدد باشد.
نگهداری دوره‌ای: بهتر است دوره‌ای دستگاه را تمیز کنید، به ویژه پس از هر برداشت. این کار به حفظ کیفیت روغن کمک می‌کند.
توجه داشته باشید که تمیز کردن دستگاه روغن کشی باید با دقت و با رعایت اصول بهداشتی انجام شود تا هیچ آلاینده‌ای به روغن اضافه نشود. همچنین، دستورالعمل‌ها و توصیه‌های تولید کننده دستگاه را همواره رعایت کنید.
دستگاه روغن کشی
دستگاه روغن کشی یک تجهیزات مهم در فرآیند تولید روغن از مواد گیاهی مانند زیتون، آفتابگردان، کنجد و... است. دستگاه‌های روغن کشی در انواع و اندازه‌های مختلف موجودند و بستگی به مقیاس تولید و نوع مواد گیاهی مورد استفاده، می‌توانید یک دستگاه مناسب برای کسب و کار خود انتخاب کنید. این دستگاه‌ها به صورت مکانیکی یا هیدرولیکی طراحی شده و وظیفه جداسازی روغن از مواد گیاهی دارند. در ادامه، مراحل کلی کارکرد این دستگاه را توضیح می‌دهیم:
ورود مواد گیاهی: مواد گیاهی مانند زیتون‌ها یا دانه‌های آفتابگردان وارد دستگاه می‌شوند. این مواد از مرحله پیش‌پردازش تمیز شده و برای فرآیند استخراج روغن آماده می‌شوند.
فشار دادن: در این مرحله، مواد گیاهی تحت فشار قرار می‌گیرند. این فشار ممکن است توسط سیستم هیدرولیک یا مکانیکی ایجاد شود. فشار به مواد گیاهی اعمال می‌شود تا روغن از آنها جدا شود.
جداسازی روغن: به دستگاه یک فیلتر یا صافی نصب شده است که روغن را از مواد دیگر جدا می‌کند. روغن از ناخالصی‌ها و مواد مخلوط جدا می‌شود و در یک مخزن جداگانه جمع‌آوری می‌شود.
خروج مخلوط باقی‌مانده: مواد باقی‌مانده پس از جداسازی روغن، به عنوان پسماند خروجی دستگاه، از طرف دیگر خارج می‌شوند. این مواد ممکن است در مراحل بعدی دیگر فرآوری شوند یا به عنوان خوراک دام و طیور استفاده شوند.
تمیز کردن دستگاه: بعد از هر فرآیند استخراج روغن، دستگاه باید به دقت تمیز شود تا از رسوبات روغن و مواد دیگر جلوگیری شود. این مرحله به صورت دوره‌ای انجام می‌شود.
نگهداری و تعمیرات: دستگاه روغن کشی باید به صورت منظم نگهداری و تعمیرات شود تا عملکرد بهینه آن حفظ شود.
تولید روغن زیتون خوب یک فرآیند کاملاً تخصصی است که بستگی به انتخاب نوع مناسب زیتون، زمان برداشت مناسب، پردازش سریع، دمای استخراج مناسب، ذخیره‌سازی صحیح و مراقبت از درختان دارد. با رعایت این نکات، می‌توانید روغن زیتون با کیفیت بالا تولید کنید.
