خشک کردن یکی از روش های متداول برای نگه داری محصولات خوراکی به ویژه میوه جات و سبزیجات برای مدت طولانی می باشد. خشک کردن میوه روش مناسبی برای استفاده از میوه ها در فصول مختلف می باشد. میوه های خشک از نظر ارزش غذایی دارای فواید و خواص زیادی هستند که می توان به عنوان میان وعده مقوی و مغذی برای همه افراد به خصوص کودکان استفاده نمود.
امروزه هر شخصی می تواند با هزینه اندکی یک دستگاه خشک کن میوه خانگی را تهیه نماید و علاوه بر استفاده از میوه های خشک به دست آمده از آن به عنوان منبع در آمدی نیز به آن نگاه کند، به شرطی که راهنمای استفاده از میوه خشک کن را به دقت مطالعه کنید.
دستگاه های میوه خشک کن در ابعاد و اندازه های مختلفی در بازار برای متقاضیان عرضه می شود. که به طور کلی می توان این دستگاه ها را به دو دسته تقسیم کرد:
· دستگاه میوه خشک کن گازی
· دستگاه میوه خشک کن برقی
همانطور که از اسم دستگاه مشخص است دستگاه میوه خشک کن گازی از انرژی گاز برای ایجاد گرما و خشک کردن میوه ها استفاده می کند. این دستگاه ها ابعاد بزرگتری نسبت به مدل های خانگی رو میزی دارند که بیشتر برای تولیدات انبوه از این دستگاه ها استفاده می شود. همچنین از این دستگاه نیز می توان در گوشه ای از خانه استفاده کرد و کسب و کار خانگی پر درآمدی را راه اندازی کرد. دستگاه میوه خشک کن گازی صدای بسیار کمی دارد و هیچ گونه مزاحمتی ایجاد نمی کند. دستگاه میوه خشک کن گازی بدلیل استفاده از گاز جهت خشک کردن میوه ها، به میوه های آسیب می رساند.
دستگاه میوه خشک کن برقی با استفاده از انرژی برق گرما تولید می کند و با تبخیر آب میان بافتی میوه ها بدون هیچ پختی با حفظ تمام ارزش های غذایی آن ها را خشک می کند. این فرآیند توسط المنت حرارتی و فن دستگاه انجام پذیر می باشد به این صورت که المنت حرارتی گرما تولید می کند و این گرمای تولید شده توسط فن در محفظه داخلی دستگاه به گردش در می آید. گردش هوا در دستگاه میوه خشک کن به دو صورت افقی یا عمودی جریان می پذیرد.
در دستگاه هایی که گردش هوا به صورت عمودی جریان دارد، سینی طبقات بر روی یکدیگر قرار می گیرند و فن آن در پایین دستگاه قرار دارد که هوای گرم تولید شده توسط المنت را در میان طبقات به صورت یکسان پخش می کند و باعث خشک شدن میوه ها و سبزیجات می شود.
در این دستگاه ها مانند انواع دستگاه میوه خشک کن صنعتی المنت حرارتی و فن و سیستم تهویه هوا به طور هم زمان شروع به کار می کنند به این صورت که با تولید هوای گرم توسط المنت و گردش هوا و با تبخیر نمودن رطوبت و آب میوه ها توسط فن و خارج نمودن رطوبت از دستگاه توسط سیستم تهویه در نهایت به خشک شدن میوه ختم می شود.
لازم به ذکر است که در این دستگاه ها برای برداشتن طبقات پایین باید ابتدا طبقات بالایی آن برداشته شود. در دستگاه هایی که گردش هوا به صورت افقی صورت می گیرد، سینی طبقات به صورت کشویی داخل دستگاه گذاشته می شود و فن در قسمت پشت دستگاه قرار دارد که همان گونه که ذکر شد فن ها هوای گرم تولیدی المنت را در فضای داخلی دستگاه میوه خشک کن به طور یکسان به گردش در می آورند.
نحوه کار و کارآیی دستگاه های میوه خشک کن خانگی شبیه به هم هستند و تنها از نظر ظرفیت ومیزان کارآیی و نوع ظاهری با یکدیگرفرق دارند. در بعضی از دستگاه های میوه خشک کن خانگی به خاطر شفاف بودن جنس بدنه فرد می تواند به راحتی تمام مواد و سینی های داخل را مشاهده نماید، ولی در برخی دیگر ازدستگاه ها به دلیل پوشیده بودن نمی توان داخل آن را نگاه کرد.
جنس بدنه اغلب دستگاه های خشک کن ازپلاستیک مقاوم ABC تولید شده که ضد حرارت و ضربه و سایر عوامل آسیب رسان می باشد و درنوع فلزی آن بدنه دستگاه میوه خشک کن از آلیاژهای مقاوم و ضد زنگ یا استیل تولید شده اند که مقاومت آن بیشتراست. سینی طبقات در برخی از دستگاه های میوه خشک کن به شکل مربع یا مستطیل می باشد که از این نوع سینی برای خشک کردن گوشت، ماهی و مواد غذایی استفاده می شود و در برخی ازدستگاه ها به شکل گرد یا بیضی هستند که از این سینی ها برای خشکاندن میوه جات و سبزیجات استفاده می شود.
جنس این سینی ها از پلاستیک که در برخی موارد مقاوم و فشرده، در برخی توری و فلزی بوده و می توان در هر مدل آن انواع میوه های خرد شده را کف آن چیده و داخل دستگاه قرار داد و پس از خشک شدن خارج کرده و مصرف نمود.
برای خرید مناسب ترین دستگاه میوه خشک کن باید به نکاتی توجه داشته باشیم از جمله:
· تعداد و جنس طبقات
· وضعیت گردش هوا
· کنترل دمای دستگاه
· توان مصرفی آن
· جنس بدنه
· گنجایش محفظه داخلی دستگاه
· زمان مورد نیاز برای خشک کردن مواد
· صدای دستگاه